Cyberpesten: hoe ga je daar als ouder mee om?

Cyberpesten. Of het nou via Snapchat, Instagram of WhatsApp gebeurt: pesten gebeurt niet alleen op het schoolplein, maar óók online. Hoe ga je hier als ouder mee om en hoe kun je er wat tegen doen?

Kleine koters worden groot en soms gaat dat sneller dan we doorhebben. Wanneer we nostalgisch terugblikken op de tijd van diskettes, ‘inbellen’ op de internetverbinding en het beroemde MSN-tijdperk (10 keer off-en online gaan om de aandacht van je schatje te trekken), degraderen we onszelf hiermee tot heuse fossielen in het tijdsperk van de ‘digital natives, oftewel… de ‘jeugd’. Het is allemaal best cute hoe zo’n vierjarige met een wijsvingertje niet groter dan een uit de kluiten gewassen bifiworstje binnen de wondere wereld van nieuwste iPad navigeert. Wanneer jouw kleuter zich ontwikkelt tot een tiener kan het leven ineens een stuk serieuzer worden. Want wat doe je wanneer jouw dochter te maken krijgt met ‘cyberbullying’? Hoe herken je dit en wat kun je er tegen doen? En wat doe je als jouw tiener zelf de ‘online bully is?

Cyberpesten: wat is dat precies?

Cyberpesten, wat is dat nu precies? Het woord zegt het eigenlijk al een beetje; iemand uitschelden via WhatsApp, het leven zuur maken via Facebook of kwetsende filmpjes over een ander verspreiden via Snapchat. Cyberpesten is een steeds groter wordend probleem, omdat er bijna geen verschil meer is tussen online en offline. Online is offline, internet is overal, waar je maar bent en wanneer je maar wilt. Makkelijk, maar niet altijd zonder risico. Jongeren zijn onlosmakelijk verbonden met hun online sociale netwerk. Hierdoor heb je als ouder niet altijd zicht hebt op wat ze online precies uitspoken. Ook jouw kind kan gepest worden wanneer hij of zij gewoon gezellig aan de keukentafel zit.

Cyberpesten kan allerlei vormen aannemen, net zoals ‘offline’ pesten. Discriminatie, het verspreiden van nare foto’s of filmpjes, keiharde ruzie en kwetsende roddels. Stuk voor stuk kan het serieuze schade aanrichten aan het ogenschijnlijk zorgeloze tienerleven van onze volgende generatie.

Cyberpesten: kun je het voorkomen?

Als ouder is het erg belangrijk om constant met kinderen in gesprek te blijven. Communicatie is key, zeg maar. Jongeren hebben soms nog wat moeite met het inschatten van de risico’s en een serieus, gelijkwaardig gesprek helpt jullie om samen de grenzen te bespreken. Op deze manier zal je als ouder ook inzien hoeveel je kind eigenlijk al van media afweet, misschien nog wel meer dan jij. Wat je tijdens zo’n gesprek kunt bespreken?

• Wat zou je zelf op social media plaatsen?
• Wat vind je zelf wel kunnen en wat niet?
• Vind je dat je zomaar een filmpje van iemand anders mag doorsturen, ook als het een kwetsend filmpje is?
• Vind je dat je zomaar foto’s van anderen op social media mag plaatsen?
• Wat zou je zelf liever persoonlijk vertellen en wat vertel je liever via een WhatsApp-berichtje?
• Vind je dat een scheldpartij via Snapchat anders is dan in het echt?
• Hoe weet je zeker of een bericht wat je leest wel echt de waarheid is?

Daarnaast zijn er nog een aantal praktische voorzorgsmaatregelen die je als ouder samen met je kind kunt bespreken:

• Deel nooit zomaar persoonlijke gegevens, zoals naam, adres, telefoonnummer of de naam van je school.
• Verzin (samen) een goede nickname.
• Scherm je social media-profiel zo goed mogelijk af. Zet je Instagram-profiel op privé en je Facebook-profiel op ‘alleen voor vrienden’.
• Zorg dat de foto’s die je plaatst niet te uitdagend zijn.
• Wees selectief in het accepteren van een vriendschapsverzoek; accepteer alleen mensen die je echt kent en in het echt gezien hebt.
• Verwijder mensen die je niet kent uit je vriendenlijst.
• Zorg dat je jouw wachtwoorden niet doorvertelt en hou dit echt voor jezelf.

Cyberpesten: wat doe ik als mijn kind hiermee te maken krijgt?

Wanneer jongeren te maken krijgen met cyberpesten, is er een grote kans dat ze dit niet direct zullen vertellen. Als ouder is het hierom ontzettend belangrijk alert te zijn op de signalen die je kind geeft. Sommige kinderen trekken zich terug of geven een terneergeslagen indruk. Komt je kind wel naar je toe? Spreek je waardering uit en neem het verhaal serieus. Zorg dat je samen de situatie bespreekt en reageer niet vanuit emotie. Dat kan best lastig zijn, want als ouder wil je natuurlijk direct in actie komen. Toch is het verstandig om eerst samen te bespreken wat de beste aanpak is en stap pas na overleg met je kind naar school, ouders of andere partijen. Het is wel belangrijk om direct een aantal praktische maatregelen te nemen:

• Vertel je kind vervelende berichtjes te negeren en blokkeer de pesters in kwestie.
• Maak screenshots van de berichten, foto’s of filmpjes. Dit is te gebruiken als bewijsmateriaal.
• Maak eventueel een melding bij het betreffende social media-platform.
• Praat erover op school en met andere ouders. Vraag naar het anti-pestbeleid en zorg dat de school kan faciliteren in het gesprek tussen jullie, de pester, de ouders van de pester, de school en eventuele omstaanders.
• Doe in ernstige gevallen aangifte.

Cyberpesten: wat als mijn kind zelf de ‘cyberbully’ is?

Een lastige situatie, maar het kan voorkomen dat je kind zelf de pester is. Ook in deze situatie is het belangrijk alert te zijn op de signalen die je kind afgeeft; mocht je erachter komen dat jouw kind een pester is, zorg dan dat je op een geschikt moment met jouw kind in gesprek gaat en probeer je emoties in bedwang te houden. Boos worden of direct straffen helpt meestal niet, dus probeer te achterhalen wat er precies gebeurd is en waarom je kind dit doet. Maak wel direct duidelijk dat je pestgedrag niet accepteert en dat het per direct moet stoppen. Probeer hierbij duidelijk te maken wat de gevolgen van pestgedrag kunnen zijn en vertel welke verantwoordelijkheid hij of zij hierin heeft. Verzin samen met je kind oplossingen om het pesten te stoppen en bespreek het samen op school met de leerkracht.

Vanzelfsprekend hopen we dat onze kids nooit te maken krijgen met welke vorm van cyberpesten dan ook. Mocht dat wel zo zijn, kunnen bovenstaande tips je helpen om in dit proces de juiste stappen te zetten.